و رحمت من (خداوند) هر پدیده ای را فرا گرفته است (اعراف ۱۵۶)
“به نام خداوند بخشاینده مهربان”[۱]، عبارتی است که در تمام سورههای قرآن کریم وجود دارد و یکی از برجستهترین صفاتی که خداوند خود را به آن معرفی کرده[۲]، رحمت است. رحمت آمیزهای از محبت و بخشش است. یعنی نه صرف محبت است و نه صرف اعطاء بلکه اعطایی مهربانانه است. از سوی دیگر مشروط و در قبال رفتار فرد مقابل نیست که در آن صورت معامله خواهد بود. رحمت عام خدا همه بندگان را فارغ از کفر و ایمان و اطاعت و عصیانشان، شامل میشود و تنها کسانی از رحمت او محروماند که به میل و اراده خویش و آگاهانه خود را از دایره رحمتش خارج کنند. رحمتى كه خدا بر مردم بگشايد كس نتواند كه بازش دارد. و چون چيزى را دريغ دارد كس نتواند جز او كه روانش دارد و اوست پيروزمند و حكيم.[۳]
خداوندی که آسمان و زمین برای او است، رحمت را برخودش واجب کرده است.[۴]معنای وجوب رحمت خدا اولا امید بینهایت انسان به لطف همیشگی او است و ثانیا ضرورت تلاش ما برای تجلی رحمت در افعال و گفتارمان و هرچه انسان این وصف را در خود بیشتر بروز دهد، بیشتر مورد رحمت خاص الهی قرار میگیرد.
کلید رسیدن به رحمت خدا، درخواست و دعاء است و این درب به روی همهی انسانها باز است. خداوند كليدهاى خزائن (رحمت) خود را در دست تو قرار داد، بدين ترتيب كه اجازه سؤال و درخواست از حضرتش را به تو داد. پس هر گاه خواستى درهاى نعمت او را بوسيله‌ى دعا گشوده و درخواست فروريختن باران هاى پياپى رحمت او را مىنمائى.[۵]
یکی از دعاهایی که رحمت خدا را جلب میکند، دعا بر کسانی است که ز آنها بغض و ناراحتی داریم. امام سجاد علیه السلام اینگونه دعا میکرد: الهی هر بنده‌ای که درباره من مرتکب کاری شده که بر او حرام کرده‌ای، یا آبروی مرا که به حفظ آن فرمانش دادی ریخته باشد، پس زیر بار ستم بر من مرده، یا در حال حیات بر عهده‌اش مانده، پس او را در ستمی که بر من روا داشته مورد مغفرت قرار ده، و در حقّی که از من ربوده او را عفو کن، و درباره آنچه با من کرده وی را سرزنش منما، و به خاطر اینکه مرا آزرده رسوایش مکن، و این گذشت سمیحانه مرا از آنان، و صدقه رایگان مرا بر آنان از پاکیزه‌ترین صدقات صدقه دهندگان و بالاترین صله‌های کسانی که به پیشگاهت تقرب می‌جویند قرار ده.[۶]
[۱]. فاتحه:۱
[۲]. رحمت و مشتقات آن در حدود ۶۰۰ بار در قرآن ذکر شده است.
[۳]. فاطر: ۲
[۴]. انعام: ۱۲
[۵]. نهج البلاغه، نامه ۳۱.
[۶]. صحیفه سجادیه، دعای ۳۹.